Stacja kolejowa Poděbrady

Poděbrady,

Kategoria:

Adres zamieszkania:

Nám. T.G.Masaryka , 210/17
Družstevní, 1455, Poděbrady

290 01, Central Bohemian Region, Czech Republic

Dane kartograficzne:

Ambicją przedsiębiorstwa Austriackich Kolei Północno-Zachodnich (ÖNWB) było połączenie Wiednia z Berlinem przez Znojmo, Havlíčkův Brod, Kolín, Nymburk, Mladá Boleslav i Děčín. Większość tej konkretnej linii znajduje się obecnie poza głównymi liniami kolejowymi. Z kolei dawna bocznica, tzw. Polabská – łącząca Numburk, Lysá nad Labem, Mělník, Střekov (Ústí nad Labem) i Děčín – stała się ważną arterią transportu towarowego.

Pierwotny budynek dworca Podiebrady z 1870 roku odpowiadał normom Austriackiej Kolei Północno-Zachodniej (tj. dwukondygnacyjny budynek kategorii IIIB). Został przebudowany na cele mieszkalne po wybudowaniu nowego budynku dyspozytorskiego i do dziś zachował się wraz z funkcją drugorzędną. W 1919 r. rozpoczęto szeroko zakrojoną budowę uzdrowiska Podiebrady, aw planie urbanistycznym uwzględniono nową lokalizację budynku dyspozytorskiego. Centralną częścią nowego uzdrowiska był rozległy plac parkowy, sięgający od historycznego centrum aż do trasy kolejowej. Ponieważ pierwsze projekty nowego budynku z 1924 r. nie spełniały oczekiwań władz miejskich, ministerstwo kolei zleciło projekt architektowi Vojtěchowi Krchowi (1892–1966), pracującemu w ministerstwie w latach 1919 i 1920. Jego projekt, opracowany w 1928 roku, został zrealizowany w latach 1929-1931 przez pardubicką firmę A. Kratochvíla i inż. J. Veselý. Vojtěch Krch zaprojektował także budynki stacji kolejowych w Hněvicach u Štětí (1919-1922), Česká Třebová (1920-1924), Štrba na Słowacji (1928) i Roudnice nad Labem (1930-1932) oraz Dyrekcję Czechosłowackich Kolei Państwowych w Ołomuńcu (1926).

Budynek dworca kolejowego Poděbrady nr. 210/17 składa się z konstrukcji żelbetowej obmurowanej. Charakteryzuje się wyszukanym składem i naciskiem na klarowność działania. Kubatury poszczególnych sekcji odpowiadają wewnętrznemu układowi funkcjonalnemu. Podstawą jest monumentalny dwukondygnacyjny terminal z oryginalnymi ławkami i znakami. Od wschodu połączony jest trzypiętrowym domem mieszkalnym nr. 1455 z mieszkaniami pracowniczymi i biurami na parterze, a od zachodu mniejszy budynek restauracyjny z przeszkloną półokrągłą absydą, usytuowany na osi podłużnego placu parkowego. Wyróżniającymi się elementami architektonicznymi są poziome listwy okienne naw bocznych terminalu oraz schrony nad wejściami i peronem. Wejście do sali zdobi granitowa płaskorzeźba czechosłowackiego godła państwowego autorstwa Karla Štipla (1889–1972). We wnętrzu hali znajduje się rzeźba z brązu „Elektryfikacja kolei” autorstwa Jana Kodeta (1910–1974), a okna ozdobiono później obrazami Rudolfa Gajdoša (1908–1975). Dworzec Vojtěcha Krcha w Poděbradach jest wybitnym przykładem czechosłowackiego funkcjonalizmu w architekturze i jest jednym z pierwszych funkcjonalistycznych dworców w kraju. Stał się także ważnym budynkiem całego nowoczesnego zespołu architektonicznego uzdrowiska. Budynek dworca kolejowego Podiebrady od 2010 roku jest pod ochroną zabytków.

 

Galeria współczesna

Jan Červinka

Galeria historyczna

1, 2 – scan: Zprávy veřejné služby technické XIV, 1932, pp. 180–184
3 - 5 – photo Tereza Kaňková (2013)